Michaël Moradiellos

Kan je je huidige functie beschrijven en wat deze inhoudt ?

Ik ben directeur van EPEA, onderdeel van Drees & Sommer. Ik ben medeverantwoordelijk voor de Europese afdeling duurzaamheid en circulaire economie van het bedrijf in de vastgoedsector. Ik ondersteun de ontwikkeling van Madaster in België en zit in de raad van bestuur van Drees & Sommer België.

Mijn rol bestaat erin de verschillende belanghebbenden in een project (investeerders, ontwikkelaars, bouwers, facility managers, enz.) te ondersteunen op het gebied van ESG, Europese taxonomie, vermindering van de koolstofvoetafdruk, circulariteit, duurzaamheid, verplichtingen en beperkingen in vastgoed.

Je bent al vele jaren gespecialiseerd in duurzaamheid en circulaire economie. Hoe ben je toen hierbij betrokken geraakt ?

Het was het verlangen om een job te doen dat een impact had, dat heeft mijn overstap naar dit domein veroorzaakt.

Ik ben altijd zeer begaan geweest met de vraag hoe we de samenleving kunnen verbeteren door het milieu, de hulpbronnen en de energie te beschermen. In België was het architecturale panorama vrij pover in vergelijking met wat ik hartstochtelijk van architectuur verwachtte, en de kwestie van duurzame ontwikkeling was nog geen prioriteit. Dus ging ik ergens anders zoeken. Het was in Spanje dat ik een zeer intense dynamiek vond, met architecten die zeer ver gingen in duurzame innovatie, en ik heb bijgedragen aan de ontwikkeling van een baanbrekend bureau: Ecosistema Urbano.

Maar wat mijn carrièrepad grondig veranderde, wat mij naar België deed terugkeren, was mijn ontmoeting met Steven Beckers. We lanceerden ons bedrijf “Lateral Thinking Factory” om de menselijke habitat te helpen verbeteren door de circulaire economie toe te passen. Door de integratie van cradle to cradle in duurzaamheid, kon ik een eerste consultancy-activiteit ontwikkelen die destijds baanbrekend was, maar het was ook moeilijk te begrijpen, uit te voeren en resultaten te boeken (want in 2011 hadden we het nog niet over de circulaire economie).

Het was deze ontmoeting, gecombineerd met mijn verlangen om ondernemer te worden, die mij leidde naar deze activiteit die nu van cruciaal belang is voor alle sectoren van de samenleving.

Hoe heb je dit allemaal voor elkaar gekregen zonder circulaire opleiding ?

In dit stadium is er in feite geen opleiding. Als dat er al is, is het vaak gericht op de uitvoering van het “economisch model” in bedrijven, maar niet op het niveau van de bouw of van de ontwikkeling, waar nood is aan een transversale visie tussen de verschillende expertisegebieden op het gebied van koolstof, de kringloopeconomie, milieucertificering, energie, enz.

Ik heb al doende projectontwikkeling geleerd, maar ook dankzij veel onderzoek en kennisuitwisseling. Als gevolg van de ‘Lateral Thinking Factory’ kregen we de kans om met Drees & Sommer in gesprek te gaan om het vertrouwen van de klant binnen één entiteit op te bouwen en binnen de andere projecten in vaardigheden te groeien. Het is nuttig geweest om collega’s te hebben die hetzelfde soort vragen hadden om methodologie, kennis en processen te ontwikkelen.

We hebben veel tijd besteed aan zaken experimenteren. Het is tijd om beslissingen te nemen, de kennis te structureren en te formatteren zodat we een veel bredere impact kunnen hebben !

Dankzij bepaalde projecten die wij ontwikkelen, zoals het ZIN-project met Befimmo, kunnen wij intern aantonen dat bepaalde projecten realistisch zijn, en dat er vraag is van de eindgebruikers en eigenaars om dieper te gaan. Duurzaamheid is een sector die sterk bekritiseerd wordt door de bouwsector, die zich niet verder ontwikkelt en een omgeving blijft waar winst het sleutelwoord is. Maar we hebben de laatste twee jaar gezien dat er een sterke evolutie is bij alle spelers van de vastgoedsector,er wordt veel in vraag gesteld en veel mensen willen iets concreets doen.

Is uw opleiding architectuur een toegevoegde waarde in uw huidige baan ?

Ook al werk ik niet meer als architect, heeft het me getraind in coördinatie, planning en projectmanagement. Deze opleiding maakt duidelijk het verschil met een consultant die alleen in het milieu- of in koolstofkwesties werd opgeleid, omdat hij de algemene visie mist : hoe past deze koolstof-eis of koolstofbeperking in de bouwsector ?

Toen je aan uw opleiding architectuur begon, had je toen al een idee van hoe je wou werken ?

Ik wou uitzonderlijke dingen doen. Dat is duidelijk. Een betere planeet maken voor iedereen is voor mij altijd een doel geweest.

Dingen doen die een impact hebben en waar ik trots op ben.

Op het werk motiveert mijn verlegenheid me om dieper te gaan en zo leidinggevende functies aan te nemen, om in grote groepen te spreken, om lezingen te geven. Ik wil ruimte innemen, als vereniger fungeren, iemand zijn naar wie geluisterd wordt en een klimaat van vertrouwen scheppen. Mijn ambitie is om te gaan voor dingen die zinvol zijn. Het geeft me veel voldoening om mensen te kunnen uitleggen wat we doen, hoe we het gedaan hebben en dat het mogelijk is! Sinds mijn jeugd wou ik deze kant op.

Vandaag ben je een manager. Blijft er dan nog tijd over om operationeel te zijn en deel te nemen aan al die concrete beschouwingen over het beroep ?

Ja. Bij Drees & Sommer ben je als manager niet 100% betrokken bij het management. Je moet met één been in de projecten blijven staan om voeling te houden met de klanten, de realiteit van het terrein en om de teams goed te kunnen begeleiden.

Wat zijn de sleutelmomenten in je leven die je hebben gemaakt tot de persoon die je nu bent ?

Mijn jeugd was zeer invloedrijk. Ik kom uit een immigrantenfamilie die een land ontvluchtte wegens gebrek aan werk en middelen. Iets opbouwen en ontwikkelen in een ander land was mijn uitgangspunt om verder te gaan.

Mijn verhaal zet me voortdurend aan om verder te gaan en me niet neer te leggen bij iets comfortabels.

Ten tweede heb ik veel tijd besteed aan het uitlokken van ontmoetingen en gebeurtenissen onderweg. Het is niet altijd gelukt, maar mijn vrouw, mijn ontmoetingen met Mathieu Bonin, Peter Mösle, Maximilien Ast, het feit dat ik ben waar ik nu ben… werden altijd gemotiveerd door een constante zoektocht om iets te bereiken. Ik heb niet de indruk dat dit toeval of geluk is.

Deze manier van werken maakt deel uit van mijn werk: je kunt niets ontwikkelen als je je beslissingen niet aanstuurt en als je niet naar anderen gaat om oplossingen te vinden, of die nu persoonlijk, privé of professioneel zijn.

Wat zijn uw levens- en werkwaarden ?

Vrijgevigheid, vertrouwen en discipline. Een beetje te veel. Ik moet leren flexibeler te zijn over sommige details. Ik ben ambitieus in mijn werk.

Wat voor soort manager ben jij ?

Ik heb hoge verwachtingen voor mezelf en anderen. Aangezien ik geen directe opleiding heb, lees ik veel, observeer ik en probeer ik mijn vaardigheden voortdurend te verbeteren om ervoor te zorgen dat het team goed functioneert, dat iedereen zijn plaats vindt, zich gelukkig en gerespecteerd voelt en alles heeft om zich efficiënt te voelen.

Heb je risico’s moeten nemen om te komen waar je nu bent ?

Ja, de hele tijd. Ik nam voortdurend risico’s omdat ik nooit een garantie op succes had. Ik ben van land veranderd, van baan, ik ben aan projecten begonnen, ik ben in bepaalde functies gestart zonder enige garanties… Ik ben bij Drees & Sommer begonnen om deze circulaire economie naar Europa te brengen, maar ik heb geen garantie dat ik het zal kunnen. Ik moet de kennis, de connecties, de projecten opbouwen om de markt, de klanten, de stakeholders, de collega’s te overtuigen… Het is risicovol, maar daar voel ik me uiterst comfortabel in.

Wat is een tegenslag in je werk ?

Als iemand uit het team vertrekt… dat ervaar ik als een echte tegenslag.

Je bent iemand die veel werkt, hoe red je jezelf ?

Ik reis veel om vrienden uit mijn vorige levens of familie te zien. Soms dichtbij, soms ver weg. Dat is waar ik mezelf nieuw leven inblaas zodat ik kan doorgaan.

Dagdagelijk heb ik door mijn lange dagen routines moeten opstellen die mij in staat stellen werk en privé te combineren. Ik sta heel vroeg op, ga naar kantoor om ingewikkelde zaken af te handelen en mijn dag te organiseren. Dan kom ik terug voor de lunch met mijn gezin. Hierdoor heb ik meer controle over mijn dag en kan ik alle eisen van het werk aan. Ik werk veel tijdens de week, maar mijn weekends zijn heilig.

Waar ben je het meest trots op in uw carrière ?

Met mijn voormalige partners wouden we een concrete activiteit opstarten op het gebied van de circulaire economie. We lanceerden een aquaponische boerderij van 2.000 m² op het dak van de slachthuizen in Anderlecht om een eenvoudige reden: onze klanten geloofden er niet in.

Dit is het project waar ik als ondernemer het meest trots op ben, omdat het een activiteit was die buiten mijn opleiding viel. We begonnen een productie-eenheid voor vis en planten die we verkochten aan de supermarkten, met een acteur die ons de ruimte huurde en dus resultaten verwachtte… Het was zot. Het zoeken van investeerders en het opstellen van businessplannen versterkte mij als consultant.

Wat vind je het minst leuk aan het werk ?

Naast de pragmatische moeilijkheden en de traagheid van de projecten in verband met de besluitvormingsprocessen van de bouwsector, denk ik dat ons beroep een kader mist. We besteden veel tijd aan uitleggen in plaats van doen. Er wordt ons veel gevraagd om oplossingen te vinden, maar de initiële vraag is niet duidelijk. Wij moeten de betrokkenen voortdurend inlichten, zodat zij een duidelijk beeld hebben van hun doelstellingen: actoren, overheidsinstanties, politici, enz. De boodschap moet duidelijk zijn en de genomen beslissingen moeten ervoor zorgen dat ons werk als kwalitatief wordt ervaren. Het risico is het verlies van vertrouwen in onze input. Zonder het vertrouwen van de klant en de mensen rond de tafel hebben we geen macht.

Hoe zie je de evolutie van uw beroep en de sector ?

Wij maken ons grote zorgen over logistiek, materialen, sluiting van fabrieken, bevoorradingsproblemen, droogte, enz. Het is zorgwekkend op zeer korte termijn.

Aangezien het milieu centraal staat in al onze projecten en in de ontwikkeling van ons bedrijf, is dit op middellange termijn uiterst positief. Bij Drees & Sommer zijn we voortdurend op zoek naar innovatie, nieuwe trends, veranderingen in de maatschappij, etc. Daarom integreren wij al heel vroeg de circulaire economie, BIM, Lean management, enz. Wij voelen de behoeften van onze klanten aan, wij investeren in de ontwikkeling van deze vaardigheden en in de bijhorende middelen. Ik voel me verbonden met het bedrijf omdat de organisatie me toelaat wendbaar en flexibel te blijven om vooruit te gaan in een richting die beantwoordt aan de verwachtingen van de markt, de klanten en de waarden van de werknemers. Wij hebben het vermogen om onszelf voortdurend te vernieuwen.

Het ZIN-project opent bijvoorbeeld nieuwe mogelijkheden voor experimenten en waardeproposities, het stelt ons in staat zeer snel te leren en de research in andere landen en sectoren vooruit te helpen.

Als je één advies zou hebben voor jonge mensen die beginnen in de sustainable consultancy-sector, wat zou dat dan zijn ?

Beginnen met reizen! In mijn team zoek ik collega’s die een rijke achtergrond hebben, die iets te vertellen hebben en die hun passie doorgeven. Je moet ervaring hebben op dit gebied om geloofwaardig te zijn en om er zeker van te zijn dat je houding en wat je overbrengt in de juiste richting uitgaat.

Vertrouwen hebben en vertrouwen geven zijn de basis van ons beroep.

Ten tweede raad ik aan te werken aan ingewikkelde projecten waarin een uitdaging ligt, omdat dit het vermogen ontwikkelt om zeer snel te denken en verbanden te leggen, en om zeer, zeer snel te kunnen reageren op de gestelde vragen en de te testen aanknopingspunten. Een milieuadviseur is iemand die een probleem analyseert, het ontleedt, verschillende scenario’s en varianten bedenkt, het te volgen stappenplan vaststelt en bepaalde zaken opnieuw test. Je moet je hierin mengen zonder bang te zijn dat je niet precies weet waar je heen gaat. Je moet vertrouwen hebben in de andere spelers van de bouw-, vastgoedontwikkelings- en investeringssector, die ook hun vaardigheden en kennis kunnen doorgeven, om succesvol samen te werken. Aangezien er op dit gebied geen pasklare antwoorden bestaan, is het van essentieel belang dat de milieuadviseur zich deze snelheid van analyse eigen heeft gemaakt en voorstellen kan doen.

Tot slot, wat is uw grootste professionele en persoonlijke uitdaging ?

Mijn grootste professionele uitdaging is te begrijpen hoe ik mijn lokale management kan aanpassen aan een grotere groep, verspreid over verschillende landen en werkend aan verschillende en gevarieerde thema’s. Mijn ambitie is om door te geven wat we in België doen via een kennis- en opleidingscentrum voor onze teams die in het buitenland werken. Het doel is om onze kennis te ontwikkelen en banden en connecties te creëren zodat we samen kunnen werken aan grote projecten voor ambitieuze klanten.

Wat mijn persoonlijke doel betreft, denk ik zonder pretentie dat ik al veel bereikt heb. Ik ben waar ik wil zijn. Omgaan met het vertrek van de kinderen uit het huis wordt dan wel een uitdaging. Weer samen zijn na zo’n intense fase is iets waar je je op moet voorbereiden.

Gesprek geleid door Archibald & C°
Dank aan Michaël Moradiellos & Drees & Sommer